Dieta paleo

Dieta paleo – czym jest, jakie są jej zasady i kiedy warto z niej skorzystać? 

            Dieta paleo próbuje przywrócić człowieka do jego korzeni – czasów, gdy o jedzenie trzeba było się postarać, a ilość dostępnych opcji była istotnie ograniczona. Ten system żywienia stawia przede wszystkim na świeże, surowe produkty spożywcze. Co można, a czego nie można stosując dietę paleolityczną? Czy sprawdzi się ona w Twoim przypadku?

Spis treści: 

1. Czym jest dieta paleo? 
2. Jak działa dieta paleo? Główne założenia planu żywieniowego 
3. Wiedza powszechna vs. badania naukowe 
4. Kiedy warto skorzystać z diety paleo? 
5. Dieta paleo – przeciwwskazania 
6. Zanim zaczniesz – jak przygotować się do diety paleo? 
7. PODSUMOWANIE: dieta paleo – wszystko, co musisz wiedzieć 
8. Plany żywieniowe dla diety  paleo 
9. Bibliografia 

Czym jest dieta paleo? 

Dieta paleolityczna jest bardzo ciekawym systemem żywienia, u którego podstaw leży historia samej ludzkości. Jej najważniejszym założeniem jest powrót do korzeni, czyli wykorzystywanie w codziennych posiłkach podobnych produktów spożywczych, jak ludzie żyjący właśnie w paleolicie. W tym okresie historii świata ludzie spożywali to, co znaleźli lub byli w stanie upolować. W połączeniu z dużą ilością aktywności w ciągu dnia zapewniało im to dobrą kondycję oraz zdrowie. Dieta paleo jest modelem żywienia, który promuje produkty naturalne, nieprzetworzone i często spożywane na surowo, a wyklucza bardziej współczesne produkty żywnościowe oraz produkty powszechnie uznawane za niezdrowe.

Jak działa dieta paleo? Główne założenia planu żywieniowego 

Podstawą diety paleo są warzywa, owoce, orzechy, nasiona, mięso, ryby, jaja i owoce morza – wszystkie te produkty, które wpisywały się w jadłospis zbieracza i łowcy. Dodatkowo ten model żywienia zachęca do spożycia jak największej ilości produktów w postaci surowej lub poddanej minimalnej obróbce. Paleo wyklucza z kolei spożycie produktów przetworzonych i gotowych oraz takich grup produktów, jak zboża, cukier czy nabiał. Ideą całego systemu jest konsumpcja możliwie jak najświeższej żywności w możliwie jak najbardziej pierwotnym (surowym) stanie. Przyjmuje się, że taka forma posiłku zawiera najwięcej wartości odżywczych niezbędnych dla organizmu człowieka.

Do promowanych grup produktów zaliczymy: 

• mięso: drób, mięso czerwone, dziczyzna, owoce morza; 

• produkty odzwierzęce: jajka; 
• owoce i warzywa; 
• orzechy, nasiona i pestki; 
• niektóre tłuszcze: olej kokosowy, masło klarowane, oliwa z oliwek. 

Jeżeli chcesz odżywiać się zgodnie z dietą paleo powinieneś unikać: 

• słodkich napojów i produktów zawierających cukier; 
• nabiału, za wyjątkiem masła klarowanego; 
• zbóż i produktów zbożowych; 
• żywności wysoce przetworzonej, ze sztucznymi dodatkami. 

Dodatkowym, nie związanym z jedzeniem aspektem diety paleo jest promowanie możliwie wysokiej aktywności w ciągu dnia – na wzór ludzi żyjących w czasach prehistorycznych. Aby mogli oni jeść, musieli ciągle szukać i polować na pożywienie, co pozwalało na zachowanie dobrej sylwetki i sprawności fizycznej. Współcześnie nie musimy podejmować takiego wysiłku tylko po to, by przygotować sobie obiad. Warto więc zastąpić go preferowaną aktywnością sportową.

Wiedza powszechna vs. badania naukowe 

W powszechnym uznaniu przyjmuje się, że dieta paleolityczna jest korzystna dla zdrowia. W istocie wiele badań wykazało, że może ona pozytywnie wpływać i wspomagać leczenie przy występowaniu niektórych chorób przewlekłych. Należy pamiętać że to, co spożywamy ma wpływ na florę bakteryjną naszych jelit. W przypadku niektórych chorób układu pokarmowego poszczególne kategorie produktów spożywczych mogą wywoływać stan zapalny, ból i inne przykre dolegliwości. Przykładem może być celiakia, przy której spożycie glutenu powoduje poważne komplikacje zdrowotne. Dieta paleo wyklucza wiele produktów spożywczych, w tym zawierających gluten i laktozę, w związku z czym może ułatwiać codzienne funkcjonowanie osobom z nietolerancjami dotyczącymi tych rodzajów żywności. Udowodniono także, że ten system odżywiania wspomaga walkę z insulinoopornością oraz pozwala spowolnić lub zatrzymać zmiany prowadzące do powstania cukrzycy.

Z drugiej strony istnieje również wiele doniesień wykazujących negatywne skutki przejścia na dietę paleo. Jedno z badań wykazało, że osoby odżywiające się w ten sposób mogą wykształcić niemal dwa razy więcej markerów krwi odpowiedzialnych za powstawanie chorób serca, niż osoby spożywające wszystkie grupy produktów spożywczych. Jeżeli nie zadbamy o odpowiednie zbilansowanie diety, ograniczenie spożywania nabiału i zbóż może przyczynić się do niedoborów substancji odżywczych. Przykładowo, nabiał jako źródło wapnia możemy zastąpić szprotami lub sardynkami.

Kiedy warto skorzystać z diety paleo? 

Dieta paleolityczna może mieć wiele zastosowań. Przez wzgląd na eliminację niezdrowej żywności oraz cukrów wykazuje ona korzystne działanie u osób, które próbują zredukować swoją masę ciała. Ten system żywienia nie został stworzony z myślą o żadnej konkretnej grupie osób, chociaż można zauważyć, że często jest stosowany przez dorosłych, aktywnych ludzi preferujących sporty wytrzymałościowe lub siłowe. W badaniach wykazano również, że dieta paleolityczna może mieć korzystne działanie w przypadku niektórych chorób przewlekłych, jak choroby autoimmunologiczne, Hashimoto, problemy związane ze zdrowiem jelit i układu pokarmowego czy insulinooporność. Osoby cierpiące na chorobę zapalną jelit są w stanie zmniejszyć ryzyko stanu zapalnego oraz wystąpienia wrzodziejącego zapalenia jelit przy zastosowaniu diety o niższej zawartości błonnika i węglowodanów.

Dieta paleo – przeciwwskazania 

Ponieważ dieta paleo jest dietą eliminacyjną, która usuwa z jadłospisu bardzo duże grupy produktów, nie każdy człowiek może bezpiecznie z niej korzystać. Najważniejszymi przeciwwskazaniami są choroby takie, jak przewlekłe choroby nerek i wątroby, zaburzenia metaboliczne i zbyt niskie ciśnienie krwi. Z diet o charakterze eliminacyjnym nie powinny również korzystać osoby zmagające się z zaburzeniami odżywiania lub posiadające historię ich przebycia. Kolejną grupą, dla której dieta paleolityczna nie jest wskazana to kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. W tym okresie ciało kobiety potrzebuje dużej ilości składników odżywczych, co może być problemem w przypadku systemu żywienia wykluczającego dwie duże grupy produktów. Ten system żywienia nie jest również wskazany dla dzieci.

Zanim zaczniesz – jak przygotować się do diety paleo? 

Nie ma żadnego systemu wprowadzenia do diety paleo. Jeżeli chcesz spróbować swoich sił i sprawdzić, czy ten tryb odżywiania jest dla Ciebie, możesz zacząć od stopniowego redukowania udziału nabiału, zbóż i produktów przetworzonych w diecie, aż do czasu całkowitej ich eliminacji. W przypadku, gdy zdecydujesz się na zmianę swojego trybu odżywiania na paleo, najpierw powinieneś skonsultować się z lekarzem i dietetykiem – szczególnie w sytuacji, gdy przyjmujesz na stałe leki lub cierpisz na chorobę przewlekłą.