Dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa – czym jest, jakie są jej zasady i kiedy warto z niej skorzystać? 

Dieta bezglutenowa powstała z myślą o osobach zmagających się z nadwrażliwością na gluten – zarówno w formie choroby, jak i nietolerancji bez żadnego podłoża chorobowego. Jej najważniejszym założeniem jest całkowita eliminacja glutenu z pożywienia – nie tylko na talerzu. Kiedy należy zastosować ten system żywienia? 

Spis treści: 

1. Czym jest dieta bezglutenowa? 
2. Jak działa dieta bezglutenowa? Główne założenia planu żywieniowego 
3. Wiedza powszechna vs. badania naukowe 
4. Kiedy warto skorzystać z diety bezglutenowej? 
5. Dieta bezglutenowa – przeciwwskazania 
6. Zanim zaczniesz – jak przygotować się do diety bezglutenowej? 
7. PODSUMOWANIE: dieta bezglutenowa – wszystko, co musisz wiedzieć 
8. Plany żywieniowe dla diety   bezglutenowej 
9. Bibliografia 

Czym jest dieta bezglutenowa? 

Dieta bezglutenowa została opracowana specjalnie dla osób borykających się z celiakią lub nietolerancją na to gluten. W sytuacji, gdy pacjent borykający się z którąś z powyższych dolegliwości mimo wszystko spożywa produkty posiadające w składzie to białko (np. pieczywo), prowadzi to do złego samopoczucia, wzdęć, bóli brzucha, a w długiej perspektywie do trwałego uszkodzenia układu pokarmowego i poważnych skutków ubocznych. Osoby chore na celiakię, które mimo wszystko spożywają gluten narażają się na wiele chorób, jak osteoporoza, niepłodność, cukrzyca typu 1, problemy z wątrobą czy tarczycą. Aby uniknąć tych wszystkich dodatkowych powikłań należy zastosować tryb żywienia wyłączający całkowicie udział glutenu, co właśnie jest zadaniem diety bezglutenowej. Opisuje ona nie tylko zalecenia co do samych posiłków, ale również przechowywania i przygotowywania żywności tak, aby produkty nie ulegały skażeniu produktami zawierającymi wspomniane białko. 

Jak działa dieta bezglutenowa? Główne założenia planu żywieniowego 

Podstawowym i najważniejszym założeniem diety jest całkowite wyłączenie glutenu z jadłospisu. Należy przez to rozumieć nie tylko samo planowanie posiłków, ale również pilnowanie aby produkty zawierające gluten nie były przechowywane w tym samym miejscu, co bezglutenowe. Przygotowując posiłki również musimy zwrócić uwagę na to, by uniknąć zanieczyszczenia żywności składnikami posiadającymi w składzie gluten. W tym celu – jeżeli w domu mieszkają osoby o standardowej diecie oraz wymagające specjalnego żywienia – najlepiej jest podzielić kuchnię na dwie strefy: bezglutenową, oraz do przechowywania i przygotowywania innych rodzajów posiłków. 

Ze względu na powyższe ograniczenie podstawowymi produktami, które należy wykluczyć z diety bezglutenowej są: pieczywo, makarony, płatki śniadaniowe i niektóre odmiany kasz, słodycze i wyroby cukiernicze, kawa zbożowa i niektóre przekąski, jak na przykład chipsy. Gluten jest obecny nie tylko w pszenicy, ale również w jęczmieniu i życie, w związku z czym produkty wykorzystujące te zboża nie powinny być spożywane. Bardzo często stosuje się zamienniki pieczywa, makaronów czy płatków, które są wykonane z mąk niezawierających glutenu naturalnie lub pozbawionych go w procesie produkcji. Ponieważ białko to ma wpływ na strukturę ciasta, zwykle wyroby te mają inną teksturę i są bardziej kruche, niż ich tradycyjne odpowiedniki. Obecnie jednak możemy znaleźć bardzo dużo alternatyw, co ułatwia utrzymanie diety bezglutenowej. 

Wiedza powszechna vs. badania naukowe 

W powszechnym rozumieniu dieta bezglutenowa to taka, która wyklucza pieczywo, makarony i inne produkty zbożowe, a jej celem jest wspomaganie leczenia chorób związanych z nietolerancją glutenu. Wiele badań wykazuje, że podobny system odżywiania jest korzystny dla osób chorujących na celiakię, chorobę Duhringa czy też alergię na gluten. Spożycie produktów pozbawionych tego białka minimalizuje ryzyko złego samopoczucia, a także wystąpienia poważnych powikłań jak osteoporoza, cukrzyca typu 1, niepłodność, anemia i niedożywienie, czy też problemy podczas ciąży. Z drugiej strony wskazuje się również, że dieta ta może prowadzić do niedoborów niektórych substancji odżywczych, co należy wziąć pod uwagę i zastosować odpowiednią suplementację. Osoby nie cierpiące na schorzenia wywołane nadwrażliwością na gluten niekoniecznie muszą odczuwać pozytywy przejścia na dietę bezglutenową. W przypadku, gdy wprowadzenie diety bezglutenowej jest związane ze stanem zdrowia, należy zaakceptować fakt, iż jest to zmiana na stałe – do końca życia. 

Kiedy warto skorzystać z diety bezglutenowej? 

Z diety bezglutenowej powinni korzystać przede wszystkim pacjenci chorujący na celiakię, chorobę Duhringa oraz posiadający nietolerancję lub alergię na gluten. Zastosowanie tradycyjnej diety w tych wypadkach może skutkować poważnymi konsekwencjami, a dodatkowo powoduje codzienne złe samopoczucie, bóle brzucha czy nudności. Współcześnie wiele osób samodzielnie wybiera ograniczenie lub wyeliminowanie glutenu z diety, nawet jeżeli nie ma ku temu żadnych medycznych wskazań. W takiej sytuacji należy być bardzo ostrożnym, aby uniknąć niedoborów witaminy B6, B12 oraz ryboflawiny. W przypadku pojawienia się niedoborów rozwiązaniem może być suplementacja, o ile wykorzystywane w niej produkty również nie posiadają w składzie glutenu. 

Dieta bezglutenowa – przeciwwskazania 

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że okazjonalne unikanie produktów zawierających gluten nie jest tożsame z prowadzeniem diety bezglutenowej. Jeżeli nie lubisz niektórych produktów zawierających to białko, możesz po prostu wykluczyć je ze swojego jadłospisu. Pełnoprawna dieta bezglutenowa jest bardzo trudna do utrzymania, a dodatkowo może prowadzić do niedoborów substancji odżywczych. Z tego powodu nie jest polecana osobom, które nie muszą z niej korzystać ze względu na obecność choroby, alergii lub nietolerancji. 

Zanim zaczniesz – jak przygotować się do diety bezglutenowej? 

Jeżeli zastosowanie diety bezglutenowej jest powiązane z wykryciem wspomnianych wcześniej chorób, zazwyczaj jej polecenie następuje w momencie konsultacji z lekarzem. Aby upewnić się, że nasze ciało faktycznie nie toleruje obecności glutenu przeprowadza się wiele różnych badań, które lekarz zleca przy podejrzeniu występowania problemu z przyswojeniem tego białka. Jeżeli wyniki nie wskazują na żadną z chorób ani też na alergię, a mimo to nasz organizm negatywnie reaguje na produkty z glutenem, taką osobę klasyfikuje się jako osobę z nietolerancją. Jeżeli więc podejrzewasz u siebie problem z prawidłowym trawieniem glutenu, w pierwszej kolejności skontaktuj się z lekarzem, a następnie postępuj według jego zaleceń.